Żylaki odbytu (łac varices haemorrhoidales; ang hemorrhoids), hemoroidy, guzki krwawnicze są to poszerzone, często nabrzmiałe żyły splotu odbytniczego.
Choroba hemoroidalna, popularnie zwana hemoroidami, bądź też niesłusznie żylakami odbytu to schorzenie częste i dotyczy obu płci, objawy wystąpić mogą w każdym wieku. Same hemoroidy to anatomiczna część odbytu człowieka, dopiero ich stopniowe powiększanie prowadzi do objawów chorobowych.
Najczęstsze objawy choroby hemoroidalnej to: krwawienia z odbytu, dyskomfort, świąd, a także pieczenie wokół odbytu. Czasami z odbytu wychodzą guzki, które nie dają innych subiektywnych objawów. Nierzadko pierwsze objawy związane są z powikłaniami choroby hemoroidalnej takim jak zakrzepica w uwięźniętych guzkach hemoroidalnych czy też zakrzepica guzka zewnętrznego (popularnie zwane „hemoroidami zewnętrznymi”), co objawia się nagle powstałym w okolicy odbytu bolesnym guzkiem podskórnym.
objawy chorobowe:
- uczucie niecałkowitego wypróżnienia
- świąd i pieczenie w okolicach odbytu
- niewielkie krwawienia podczas oddawania stolca – krew w stolcu pochodząca z żylaków odbytu jest świeża, jasnoczerwona, obecność częściowo strawionej, ciemnej (czarnej lub prawie czarnej) krwi wskazuje na inne, z reguły poważniejsze choroby;
- wypadanie żylaków (objaw bardziej zaawansowanej choroby)
- ból, podrażnienie, dyskomfort w okolicach odbytu
- wysięk, śluz w odbycie
Pacjentom zaleca się zmianę stylu życia, unikanie przedłużonego parcia na stolec poprzez: np odstąpienie od zwyczaju czytania w toalecie, a także unikanie zaparć (zwiększenie podaży błonnika, wypijanie przynajmniej 1,5 litra wody, zwiększenie ilości ruchu, redukcję masy ciała lub stosowanie łagodnych środków przeczyszczających, szczególnie zmiękczających i pęczniejących).
W leczeniu i zapobieganiu hemoroidom istotną rolę odgrywa także higiena, zaleca się mycie okolic odbytu po każdym wypróżnieniu, zamiast używania papieru toaletowego, ewentualnie używanie miękkiego papieru toaletowego, jak również noszenie naturalnej, przewiewnej bielizny.
Żylaki we wczesnym stadium można leczyć farmakologicznie, jednak jest to wyłącznie leczenie objawowe. Większe zaś żylaki odbytu można leczyć operacyjnie.