Błonica jest to choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphtheriae). Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad, a mianowicie toksyna błonicza. W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne przeciw błonicy (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).
Błonica gardła, inaczej dyfteryt jest najczęstszą postacią błonicy.
Objawy choroby:
- Umiarkowana gorączka,
- bladość twarzy,
- niezbyt duże bóle gardła,
- utrudnione połykanie, tzw mowa „kluskowata”,
- obrzmienie węzłów chłonnych podżuchwowych oraz nalot w gardle (często łączący się w jednolitą błonę rzekomą o barwie białawoszarej), wokół nalotów tworzą się charakterystyczne przekrwienia, w ciężkiej postaci błonicy naloty są rozległe, koloru krwistobrunatnego, towarzyszą im znaczne zwiększenia węzłów chłonnych, powstaje szczególny wygląd szyi, tzw „szyja prokonsula”, „szyja Nerona” lub „szyja cesarza”, dochodzi także do dużego, ogólnego zatrucia organizmu (intoksykacji), tętno jest wówczas bardzo szybkie i miękkie, występują zaburzenia pracy serca (zmiany martwiczo-zapalne mięśnia sercowego, ciężkie zmiany prowadzą do śmierci), a także cięższe porażenie mięśni.
Wychodzenie z choroby jest długotrwałe, ale wszystkie zmiany narządowe cofają się.
Błonica krtani, inaczej dławiec, krup, występuje w pierwszych latach życia.
Objawy tej postaci błonicy:
- zwężenie się szpary głośni (obrzęk i nalot na strunach głosowych),
- stale nasilająca się duszność, głośny, szczekający kaszel,
- narastająca chrypka (zmieniająca się w bezgłos w końcowym stadium)
Po zainfekowaniu gardła dochodzą również objawy ogólnego zatrucia organizmu. Przy braku odpowiedniej pomocy postać ta prowadzi do uduszenia się.
Przy jakichkolwiek podejrzeniach należy koniecznie wezwać lekarza, jako że wczesne rozpoznanie i leczenie błonicy w dużym stopniu wpływa na wynik leczenia i życie chorego. Samo leczenie polega na wstrzyknięciu dawki surowicy (ilość zależy od ciężkości i dnia choroby), która zawiera antytoksynę błoniczą (surowicę przeciwbłoniczą).
Leczenie antybiotykami: (erytromycyną, penicyliną, metronidazolem) ma znaczenie drugorzędowe, a kurację antybiotykową stosuje się tylko przy występowaniu równolegle innego zakażenia gardła (na przykład paciorkowcami – streptokokami).