Osteoporoza (łac osteoporosis, dawna nazwa zrzeszotnienie kości) jest to stan chorobowy, charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości oraz zwiększoną podatnością na złamania. Osteoporoza występuje przeważnie u kobiet po menopauzie (osteoporoza pomenopauzalna). Osteoporoza jest uogólnioną chorobą metaboliczną kości, która charakteryzuje się niską masą kostną, upośledzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej, a w konsekwencji zwiększoną jej łamliwością i podatnością na złamania.
W początkowej fazie, osteoporoza przebiega bezobjawowo, do najczęstszych objawów klinicznie jawnej osteoporozy należą:
- bóle kości długich pod wpływem obciążenia;
- obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów) i ból kręgosłupa oraz powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb starczy)
- złamania kości przy niewielkich urazach (szczególnie niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej, ale często łamie się kość ramienna – bliższy odcinek i dalszy kości promieniowej).
Celem leczenia jest zapobieganie złamaniom kości, które osiąga się przez zwiększenie masy kostnej, zapobieganie jej ubytkowi i poprawę wewnętrznej struktury kości.
U osób zagrożonych wystąpieniem osteoporozy należy prowadzić profilaktykę, która polega na usunięciu lub minimalizacji czynników prowadzących do osteoporozy, a także uzupełnianie niedoborów żywieniowych wapnia, witaminy D oraz białka. Należy pamiętać o nasilającym osteoporozę wpływie unieruchomienia, stąd zaleca się szczególnie przed menopauzą uprawianie sportu, aby wzmocnić kości i mięśnie, odpowiadające za stabilizację postawy.
Leki stosowane w leczeniu osteoporozy to:
- Bisfosfoniany:
- alendronian sodu
- etydronian disodowy
- klodronian disodowy
- kwas ibandronowy
- kwas zoledronowy
- pamidronian disodowy
- ryzedronian sodu
- Preparaty wapnia zalecana wielkość spożycia wynosi 1 200 mg/dziennie
- Preparaty witaminy D
- Fluorki, obecnie rzadko stosowane ze względu na możliwość powstania zaburzeń mikroarchitektury kości
- Kalcytonina
- Raloksifen
- Ranelinian strontu
- Teryparatyd czyli rhPTH (1–34); rozważa się zastosowanie parathormonu (PTH 1–84) lub innych jego fragmentów