Malaria, zimnica (łac malaria, plasmodiosis, dawne nazwy: febra z łac febris = gorączka i paludyzm) to ostra lub przewlekła, tropikalna choroba pasożytnicza, której różne postacie wywoływane są przez jeden lub więcej z pięciu gatunków jednokomórkowego pierwotniaka z rodzaju Plasmodium:
- zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax)
- zarodźca pasmowego (Plasmodium malariae)
- zarodźca sierpowatego (Plasmodium falciparum)
- zarodźca owalnego (Plasmodium ovale)
- zarodźca małpiego (Plasmodium knowlesi)
U człowieka najczęściej dochodzi do zakażeń zarodźcem ruchliwym i sierpowatym, co więcej ten ostatni powoduje najcięższą postać choroby i najczęściej prowadzi do zgonu. Inne zaś gatunki z rodzaju Plasmodium zarażają zwierzęta. Jest to najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą corocznie zapada ponad 220 mln osób, a umiera 1-3 mln.
Pierwsze objawy malarii są niecharakterystyczne – choroba rozpoczyna się dreszczami i wysoką gorączką (nawet ponad 40 °C), którym towarzyszą bóle głowy, nudności, wymioty, niekiedy biegunka, w końcowym okresie napadu pojawiają się obfite poty i następuje gwałtowne obniżenie temperatury. Napady gorączki pojawiają się co 48 godzin w przypadku trzeciaczki (wywołanej przez zarodźca ruchliwego), bądź co 72 godzin w przypadku czwartaczki, dawniej febra czterodniowa (wywołanej przez zarodźca pasmowego). Inne objawy malarii to: bóle mięśniowe, bóle kręgosłupa, zaburzenia świadomości, objawy neurologiczne, kaszel i duszność.
Objawy malarii spowodowane są niszczeniem przez pierwotniaka erytrocytów i w mniejszym stopniu odczuwalne, uszkadzaniem hepatocytów. Skutkiem rozpadu erytrocytów jest niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka i hemoglobinuria.
Przyczynowe leczenie malarii opiera się o chlorochinę, meflochinę, chininę, niekiedy prymachinę oraz doksycyklinę i leki skojarzone (atowakwon z prokwanilem, pirymetamina z sulfadoksyną) oraz kombinacje leków z artemeterem, halofantryną i lumefantryną.