Powstanie nowotworu wiąże się najczęściej z uaktywnieniem się tzw. onkogenów-genów powstających w wyniku mutacji zupełnie nieszkodliwych protoonkogenów. Ich rolą jest naturalna koordynacja namnażania i różnicowania się komórek. Protoonkogeny kodują białka, których powstanie staje się dla komórek sygnałem do dzielenia się. Jeżeli w wyniku mutacji z protoonkogenu powstanie onkogen to będzie on działał bezustannie, dając sygnały do podziału komórki i komórki dzielą się wówczas nieprzerwanie.
W organizmie są wprawdzie systemy zatrzymujące podziały komórek, a tym samym powstanie nowotworów, a za ich sprawne działanie odpowiadają antyonkogeny, ale one również mogą podlegać niekorzystnym mutacjom. W tym wypadku zmiany powodują uszkodzenia hamulca podziałów komórkowych.
Nowotwór – to nieprawidłowy i nadmierny rozrost tkanki i ustroju, nieskoordynowany z pozostałymi tkankami, tworząc mimo ustąpienia czynnika, który go wywołał, nie reagujący na naturalne mechanizmy regulacyjne organizmu.
Czynniki zwiększające ryzyko mutacji prowadzących do transformacji nowotworowych:
- substancje znajdujące się w dymie papierosowym, które sprzyjają nowotworowi płuc, gardła, przełyku i krtani
- promieniowanie rentgenowskie i ultrafioletowego oraz takich substancji jak azbest
- infekcje wirusowe (np zapalenie wątroby typu B, HPV)
- konserwanty i sztuczne barwniki w diecie
Profilaktyka chorób nowotworowych obejmuje:
- unikanie palenia tytoniu
- unikanie nadużywania alkoholu
- dietetyczne odżywianie się
- nawyki higieniczne
- prowadzenie zdrowego stylu życie (aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie się)
- nie spożywanie mięs mocno wędzonych
- nie spożywanie potraw z oleju wielokrotnie podgrzewanego
- badania profilaktyczne